آزمایشگاهی ،موادشیمیایی ،نکات ایمنی، حوادث آزمایشگاه

بررسی حوادث ایمنی در آزمایشگاه

25 خرداد 1402
ارسال شده توسط آریا پیرکس

دراین مقاله به بررسی نکات ایمنی وراه های مقابله با حوادث اتفاق افتاده در آزمایشگاه می پردازیم.

ضمن اینکه بررسی می شود که حوادث آزمایشگاه درصورت رخ دادن باید به چه صورت مدیریت شود .

برچسب گذاری موادشیمیایی چیست و به چه منظور انجام می شود!

نگه داری موادشیمیایی وسازگاری موادشیمیایی وناسازگاری موادشیمیایی باهم به چه صورت است و درپایان اطلاعات ایمنی ماده MSDS چیست وحاوی چه اطلاعاتی می باشد را مورد نقدو بررسی قرار می دهیم.

در آزمایشگاه توجه به چه نکاتی دارای اهمییت زیادی است وباید رعایت شوند:

وقتی شخصی در آزمایشگاه شیمی مشغول فعالیت است در مواجهه با موادشیمیایی و خطرات کار با این موادشیمیایی است، که هرلحظه بی احتیاطی و سهل انگاری ممکن است باعث خسارات جبران ناپذیری وصدمات فیزیکی به کارشناس آزمایشگاه بشود.

بنابراین رعایت نکات زیر ممکن است از حوادث پیشگیری کرده وجان و مال افراد را تا حدی حفظ کند.

دقت داشته باشیم که در آزمایشگاه حتما از روپوش و دستکش مخصوص استفاده کرده وحتما کفش مناسب داشته باشیم.

وقتی می خواهیم محیط آزمایشگاه را ترک کنیم، حتی برای مدت محدود روپوش و دستکش را بیرون بیاوریم چون باعث انتقال آلودگی به محیط خارج آزمایشگاه می شود.

2- در آزمایشگاه شیمی استفاده ازعینک وماسک آزمایشگاهی مناسب ضروری است .

حتی برای کار در شرایط ویژه و مواد آتش زا وخورنده از محافظ مخصوص صورت استفاده شود.

3- از خوردن و آشامیدن در محیط آزمایشگاه خودداری شود.

وهمچنین استعمال دخانیات در آزمایشگاه به دلیل امکان اشتعال موادشیمیایی و انفجاری ممنوع است .

4- در آزمایشگاه همواره خطرات وجود دارد آن ها را شناسایی و راه های مقابله را بیاموزیم.

5- حتما کپسول آتش نشانی را شناسایی ونحوه کار با آن را آموزش ببینیم.

6- حتما محل جعبه کمک های اولیه را شناسایی و کاربا آن را آموزش ببینیم.

7- تمیز بودن وخلوت بودن آزمایشگاه به کاهش احتمال حادثه کمک می کند.

8- باعلایم وهشدارهای آزمایشگاه آشنا شویم .

9- قبل از استفاده و کار با مواد شیمایی، خطرات استفاده از آن شناسایی می شود.

و روش های مقابله و جلوگیری ازحادثه را فرابگیریم.

10- همیشه مسیرهای پرتردد آزمایشگاه خالی از اشیا مزاحم باشد .

در ادامه

11- روی میزها در آزمایشگاه تمیز باشد، برای تمیز کردن میزها از پارچه تمیز استفاده شود.

وسایلی که مورد استفاده نیست ویا استفاده شده را سرجای خود قرار دهیم.

12- وسایل وظروف وموادآزمایشگاهی را به صورت منظم در قفسه مربوطه به خود قرار دهیم چون برخی از موادشیمایی در مجاورت یکدیگر واکنش نشان می دهند.

13- حتما به روی وسایل و تجهیزات آزمایشگاه وموادشیمایی برچسب مناسب الصاق کنیم.

14- به هیج عنوان ظروف حاوی موادشیمایی را در ظرف بدون درب قرار ندهیم، چون باعث آلودگی محیط می شود حتی باعث انفجار و اشتعال ممکن است بشود.

15- حتما در مورد استفاده ازموادشیمایی آزمایشگاهی مقداری که مورد نیاز است.

را به روی میز قرار داده ومابقی مواد راحتما درقفسه و یاانبار قرار دهیم.

16- در هنگام استفاده ویا آزمایش مواد آتش زا حتما زیر هود این کار را انجام دهیم.

17 – موادومحلول های شیمیایی یا مابقی مواد آزمایش را در فاضلاب ویا سطل زباله رها نکنیم.

این مواد به صورت کلی جمع آوری و به طریق مقتضی دفع شوند که باعث آلودگی محیط زیست نشوند.

18- از وسایل شیشه معیوب ،ترک دار، لب پر وشکسته اصلا استفاده نکنیم.

19 –شست شوی ظروف حتما درسینک آزمایشگاهی انجام شود، ابتدا آب را باز گذاشته تا جریان آب یکنواخت شود بعد ظروف را مورد شست و شو قرار دهیم.

20- در زمان آزمایش بهتر است متصدی آزمایشگاه حضور داشته باشد .

که اگر اتفاقی افتاد یا به کمک احتیاج بود دست تنها نباشیم.

21- همواره به مدت زمان آزمایش دقت کرده و آزمایش هایی که به زمان بیشتری نیازدارند .

را در ساعات پایانی کار آزمایشگاه قرار ندهیم .عجله یکی از عوامل بروز حادثه است.

22- به هیچ عنوان آزمایش را نیمه کاره رها نکرده وحتما درصورت ترک محل آزمایش بقیه را ازانجام آزمایش مطلع کرده ویا با یادداشت و گزاشتن تلفن این کار را انجام دهید.

23- در هنگام آزمایش استفاده از شیلنگ آب وگاز از بست مخصوص استفاده کنیم.

24- هنگام استفاده از اسید حتما اسید به آب اضافه شود برای رقیق کردن و اضافه کردن آب به اسیدخودداری کنیم.

ایمنی شخص در آزمایشگاه برای چیست وشامل چه نکاتی می شود :

رعایت مسایل مربوط به نظم و انضباط در آزمایشگاه

مهمترین مسله در هر آزمایشگاه همین مورد است چون وقتی هر چیزی در هرجای مخصوص خود قرار گرفته باشد دسترسی وپیداکردن آن راحت تر است برای بقیه دوستان که در آزمایشگاه حضوردارند .

محافظت از چشم

همه افرادی که در آزمایشگاه حضور دارند ملزم به استفاده از عینک آزمایشگاه مناسب هستند.

چندین مدل عینک آزمایشگاهی وجود دارد،عینک ضدبخار،عینک دسته کرکره ای ،عینک غواصی که هرکدام درموارد خاص استفده می شود.

لباس مناسب

روپوش است که فرد در هنگام انجام آزمایش می پوشد و از پاشیدن موادشیمیایی حفاظت می کند.

دستکش مناسب

سوراخ بودن دستکش مهمترین مساله در آزمایش است سوراخ بودن باعث می شود.

که مواد شیمیایی به دست برسد وباعث حادثه می شود دستکش سوراخ به مراتب خطرات بیشتری نسبت به عدم استفده از دستکش دارد.

شست و شوی ظروف آزمایشگاهی

شیشه آلات باید درسینک مخصوص شست و شو قرار گرفته شود که در ابتدا یا انتها هرمبز یا سکوی ازمایش واقع است .شست و شو باید با موادی همچون صابون و مایع ظرف شویی استفاده شود.

و موقع شست و شو حتما از دستکش استفاده شود .

4- بوکردن موادشیمیایی

کلا بوکردن موادشیمیایی یک عادت معمول بین همه است ولی باید به این نکته دقت شود .

که حتی خیلی از مواد آزمایشگاهی بدون بو هستند ولی در اصل منشا انتشار گازهای خطرناک باشد که می تواند حس بویایی را ازبین ببرند بدین جهت بوکردن موادشیمیایی آزمایشگاهی به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

حوادثی که ممکن است در ازمایشگاه رخ دهد و راه کارهای مقابله با آن حوادث :

۱-ریختن مواد شیمیایی

یکی از مواردی که بسیاری در آزمایشگاه رخ می دهد ریختن موادشیمیایی آزمایشگاهی در آزمایشگاه است که بستگی به نوع ماده و مقدار ریخته شده دستورالعمل متفاوت وجود دارد .

به دین صورت که اگر مقداری کم از ماده شیمیایی خطرناک ریخته،شده است.

ضمن اطلاع رسانی به سایرین و افراد نزدیک به حادثه برای تهویه درب و پنجره هارا باز گذاشته.

و با استفاده از ماسک و دستکش و عینک و استفاده از روش شیمیایی آزمایشگاهی برای خنثی کردن ماده نسبت به تمیز کردن محل اقدام شود.

مشکل وقتی اساسی می شود که ماده شیمیایی بسیار سمی مانند ارومانیک ، برم ، کربن دی سولفید، سیانید ها، اتر و سایر حلال های اتش زا، هیدرازین ، هگزامتیل فسفرامید، هالید های آلی، نیتریل ها وترکیبات نیترو ریخته شده باشد باید مکان آلوده به سرعت هرچه زودتر تخلیه شود .

و توسط نیروهای آموزش دیده محل تمیز شود.

2- امدادرسانی اولیه به مصدومان حادثه موادشیمیایی و برق گرفتگی و سوختگی و بریدگی و جراحات چشمی برای امدادرسانی به افراد صدمه دیده باید فردی آموزش دیده وجود داشته باشد.

که به صورت صحیح امدادرسانی اولیه را انجام دهد تا نیروهای امدادی به محل برسند.

الف :حرکت ندادن مصدوم

ب : جریان هوا به مصدوم برسد و مشکل تنفسی نداشته باشد و اگر مشکل تنفسی داشت .تنفس مصنوعی انجام شود.

ج : اگر فرد دچار برق گرفتگی باشد جریان برق را کامل قطع شود.

ه : درصورت خونریزی محل خونریزی بسته شود.

ح: گردش خون و نبض سریع بررسی شود اگر نبض نداشته باشد احیای قلبی صورت بگیرد.

3- امدادرسانی به مصدومان حادثه سوختگی

اگر فرد دچار حریق شده اورا سریع زیر دوش ایمنی برده و جریان آب را به روی او باز کنیم و از کپسول برای خاموش کردن استفاده کنیم.

لباس فرد که به مواد شیمیایی آغشته شده را ازتن او جدا کرده البته به غیر از قسمتی که به ناحیه سوختگی چسبیده است و از کمپرس یخ و آب سرد استفاده شود.

ناحیه سوخته شده را با پارچه و گاز استریل تمیز بپوشانیم .

و ازروغن و لوسیون برای قسمت سوخته شده خودداری کنیم و سریعا مصدوم را به مراکز سوانح سوختگی برسانیم .

4- امدادرسانی به مصدومان حادثه ریختن موادشیمیایی به روی بدن

مصدوم را از محل مواد شیمیایی دور کنید ولباس آلوده شده را خارج کرده و سریع مصدوم را به زیر دوش منتقل کنید. ناحیه که باموادشیمیایی درتماس است.

را به مدت ۱۵دقیقه با آب شست و شو دهید وهیج وقت از خنثی کننده یا بافرها برای از بین بردن موادشیمیایی استفاده نکنید چون ممکن است .

باعث واکنش شیمیایی با ماده ریخته شده شود.

امدادرسانی به مصدومان درصورت بریدگی

درصورت خون ریزی جزیی و کلی حتما محل خونریزی پانسمان شود.

وباگاز استریل و دستمال تمیز مصدوم وقتی خون زیادی از دست داده دچار شوک می شود حتما توسط پتو گرم نگه داشته شود.

و هیچ گاه از شریان بند یا همان گارو برای جلوگیری از خونریزی استفاده نشود.

چون ممکن است باعث صدمه به بافت بریده شده و آسیب دیده شود.

6- امدادرسانی به مصدومان درصورت جراحات چشمی

اگر جسمی وارد چشم متصدی شده درصورتی که در چشم فرونرفته و به آن نچسبیده می توان با یک تکه پنبه تمیز و پنس جسم راخارج کرد ولی وقتی در قرنیه قرار گرفته باشد.

نباید اصلا به ان دست زد و فورا از نیروهای امدادی کمک گرفت .

درصورتی که موادشیمیایی به روی چشم متصدی پاشیده شود باید با استفاده چشم شور با جریان آب شسته شود.

و به مدت ۱۵دقیقه ادامه داشته باشد و بعد به مراکز درمانی انتقال داده شود و هرگز از موا خنثی کننده استفاده نشود،

7- امدادرسانی درصورت بلعیدن موادشیمیایی

ابتدا ماده بلعیده شده را مشخص کنیدمصدوم را گرم نگه دارید تاشوک وارد نشود.

در مرحله بعد مصدوم را به مراکز درمانی انتقال دهید ونام ماده شیمیایی بلعیده شده ویا ظرف ماده را همراه بیمار به همراه صفحه اطلاعات ایمنی ماده به همراه مصدوم باشد.

8- امدادرسانی درصورت بوکردن موادشیمیایی

مصدوم را سریع ازمحل حادثه دور کنید و هوای تازه توسط اکسیژن به او برسانید اگرشرایط تنفسی بیمار خوب نبود ماده ای که استنشاق کرده را همراه بیمار به مراکز درمانی انتقال دهید .